تأثیر شاخص‌های بی‌ثباتی سیاسی بر رشد اقتصادی کشورهای منطقۀ بین‌النهرین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری اقتصاد بخش عمومی ، ایران ،لرستان ،دانشگاه لرستان

2 استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بررسی آماری شاخص‌های بی‌ثباتی سیاسی در بین کشورهای منطقۀ بین‌النهرین نشان می‌دهد که اکثر کشورهای این منطقه در وضعیت نامطلوبی به سر می‌برند. این در حالی است که بی‌ثباتی سیاسی از کانال‌های مختلفی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم رشد اقتصادی را متأثر می‌کند. بر این اساس، هدف اصلی مطالعۀ حاضر بررسی تأثیر انواع شاخص‌های بی‌ثباتی سیاسی بر رشد اقتصادی کشورهای منطقۀ بین‌النهرین طی سال‌های 2002 ـ 2021 است. به این منظور، از چهار شاخص‌ بی‌ثباتی سیاسی شامل «ریسک سیاسی ICRG»، «درگیری مسلحانه»، «ثبات سیاسی و نبود خشونت» و «تعداد حملات تروریستی» در قالب یک مدل رشد اقتصادی استفاده شده است. برآورد مدل نیز با استفاده از روش تجزیه و تحلیل داده‌های پانل و برآوردگر اثرات ثابت (FE) انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد مطابق انتظار تئوریک، بی‌ثباتی سیاسی تأثیر منفی و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای منطقۀ بین‌النهرین داشته است که بر ضرورتِ ایجاد یک فضای سیاسی باثبات در این کشورها برای دستیابی به رشد اقتصادی مستمر و پایدار تأکید می‌کند. بر اساس سایر نتایج، تأثیر شاخص‌های سرمایۀ فیزیکی و سرمایۀ انسانی بر رشد اقتصادی مثبت و معنادار بوده است؛ در حالی که اثرگذاری تورم، مخارج نظامی، رانت منابع طبیعی و رشد جمعیت بر رشد اقتصادی کشورهای مطالعه‌شده منفی و معنادار است.

کلیدواژه‌ها


منابع
ابراهیمی، مهرزاد؛ کفایت، مجتبی؛ زارع، هاشم؛ امینی‌فر، عباس. (1401). «بررسی اثر تروریسم بر رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه: رویکرد داده‌های ترکیبی». اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، 9(1)، 179-208.
اشرف‌زاده حمیدرضا؛ مهرگان، نادر. (1387). اقتصادسنجی پانل‌دیتا. تهران. انتشارات نور علم.
اصغرپور، حسین؛ احمدیان، کسری؛ منیعی، امید. (1392). «بررسی اثر بی‌ثباتی سیاسی بر رشد اقتصادی در ایران: رهیافت غیرخطی APARCH». پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ۲1(68)، 175-194.
حیدری، حسن؛ علی‌نژاد، رقیه. (1393). «رابطۀ بین ثبات سیاسی و رشد اقتصادی: شواهدی جدید از کشورهای اسلامی گروه دی-هشت». راهبرد اقتصادی، 3(11).
دلاوری، ابوالفضل. (1394). «درآمدی انتقادی بر مفهوم‌ و شاخص‌های بی‌ثباتی سیاسی: به‌سوی مدلی جامع و روزآمد برای سنجش بی‌ثباتی سیاسی». دولت‌پژوهی، 1(2)، 59-93.
سیف‌زاده، حسین. (1396). پانزده مدل نوسازی توسعه و دگرگونی سیاسی. تهران: انتشارات قومس.
شاه‌آبادی، ابوالفضل؛ بهاری، زهره. (1393). «تأثیر ثبات سیاسی و آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب توسعه‌یافته و در حال ‌توسعه». پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 4(16)، 53-72.
قوام، سید عبدالعلی. (1393). چالش‌های توسعۀ سیاسی. تهران: انتشارات قومس.
کازرونی، علیرضا؛ اصغرپور، حسین؛ نفیسی مقدم، مریم. (1398). «بررسی اثر ثبات سیاسی بر رشد اقتصادی در ایران: رویکرد رگرسیون کوانتایل». مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 9(31)، 39-58.
کریمی، محمدشریف؛ حیدریان، مریم؛ دورباش، معصومه. (1399). «اثر نزاع‌های داخلی و خارجی بر رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه». پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، 10(39)، 113-132.
متقی، افشین؛ عبداله‌پور، محمدرضا؛ دیانت، محسن. (1395). «میدان‌های منطقه‌ای و هژمونی در بین‌النهرین». سیاست جهانی. 5(2)، 243-263.
مهدی‌خانی، علیرضا. (1380). مروری اجمالی بر توسعۀ سیاسی و اقتصادی. تهران: انتشارات آرون.
References
Aisen, A. & Veiga, F. (2013). “How Does Political Instability Affect Economic Growth?” European Journal of Political Economy, 29, 151-167.
Alesina, A.; Ozler, S.; Roubini, R. & Swagel, P. (1992). “Political Instability and Economic Growth”. Journal of Economic Growth, 1(2), 189-211.
Angelopoulos, K. & Economides, G. (2008). “Fiscal Policy, Rent Seeking, and Growth under Electoral Uncertainty: Theory and Evidence from the OECD”. Canadian Journal of Economics, 41(4), 1375-1405.
Asgharpur, H.; Ahmadian, K. & Maniee, O (2014). “Effect of Political Instability on Economic Growth in Iran (Nonlinearity method, APARCH)”. Journal of Economic Research and Policies, 21(68), 175-194. [In Persian].
Ashrafzadeh, H. R. & Mehregan, N. (2009). Panel Data Econometrics. Tehran: Noor Science Pub. [In Persian].
Ebrahaimi, M.; Kefayat, M.; Zare, H. & Aminifar, A. (2022). “Investigating the Impact of Terrorism on Economic Growth in the Middle Eastern Countries: A Panel Data Approach”. Journal of Development Economics and Planning, 9(1), 179-208. [In Persian].
Delavari, A. (2015). “Introduction to Political Instability: Towards a Comprehensive and Updated Model”. State Studies, 1(2), 59-93. [In Persian].
Dirks, M. & Schmidt, T. (2023). The Relationship between Political Instability and Economic Growth in Advanced Economies: Empirical Evidence from a Panel VAR and a Dynamic Panel FE-IV Analysis. Ruhr Economic Papers 1000, RWI - Leibniz-Institut für Wirtschaftsforschung, Ruhr-University Bochum, TU Dortmund University, University of Duisburg-Essen.
Dunne, J. P. & Tian, N. (2014). “Conflict Spillovers and Growth in Africa”. Peace Economics, Peace Science and Public Policy, 20(4), 539-549.
Edokat, E. T.; Ngongang, E. & Zeh, S. R. A. (2023). “Effects of Armed Conflict on Economic Growth in Sub- Saharan Africa”. Eximia Journal, Plus Communication Consulting SRL, 6(1), 28-56.
Elbadawi, I. A. & Soto, R. (2015). “Resource Rents, Institutions, and Violent Civil Conflicts”. Defence and Peace Economics, 26(1), 89-113.
Heidari, H. & Alinejad, R. (2015). “Political Stability and Economic Growth Nexus: Some New Evidence from D-8 Countries”. Economic Strategy, 3(11), 161-187. [In Persian].
Ghavam, S.A. (2014). Challenges of Political Development. Tehran: Ghoomes Pub. [In Persian].
Gurgul, H. & Lach, L. (2013). “Political Instability and Economic Growth: Evidence from Two Decades of Transition in CEE”. Communist and Post-Communist Studies, 46(2), 189-202.
Howell, L. (2013). ICRG Methodology. Political Risk Services (PRS) Group: Syracuse, NY, USA. Accessed on 19 October 2020. https://www.prsgroup.com/wp-content/uploads/2014/08/icrgmethodology.pdf.
Hoyos, R. E. & Sarafidis, V. (2006). “Testing for Cross-Sectional Dependence in Panel Data Models”. Stata Journal, 6(4), 484-496.
Kaplan, E. A. & Akçoraoğlu, A. (2017). “Political Instability, Corruption, and Economic Growth: Evidence from a Panel of OECD Countries”. Business and Economics Research Journal, 8(3), 363-377.
Karimi, M. Sh.; Haidarian, M. & Dourbash, M. (2020). “Effect of Internal and External Conflicts on Economic Growth in Middle East Countries”. Economic Growth and Development Research, 10(39), 113-132. [In Persian].
Kazerroni, A. R.; Asgharpour, H. & Nafisi, M. (2019). “An Investigation of the Effects of Political Stability on Economic Growth in Iran: A Quantile Regression Approach”. Strategic Studies of public policy, 9(31), 39-58. [In Persian].
Le, T. H.; Bui, M. T. & Uddin, G. S. (2022). “Economic and Social Impacts of Conflict: A Cross-Country Analysis”. Economic Modelling, 115.
Maher, M. & Zhao, Y. (2021). “Do Political Instability and Military Expenditure Undermine Economic Growth in Egypt? Evidence from the ARDL Approach”. Defenses and Peace Economics, 33(8), 956-979.
Mehdikhani, A. (2011). A Brief Overview of: Political and Economic Development. Tehran: Arvan Pub. [In Persian].
Motaghi, A.; Abdolahpour, M. & Dyanat, M. (2016). “Regional Fields and Hegemony in Mesopotamia”. World Politics, 5(2), 266-243. [In Persian].
Okafor, G. (2017). “The Impact of Political Instability on the Economic Growth of ECOWAS Member Countries”. Defenses and Peace Economics, 28(2), 208-229.
Overland, J.; Simons, K. & Spaga, M. (2005). “Political Instability and Growth in Dictatorships”. Public Choice, 125(3-4), 445-470.
Pasha, S. (2020). “The Impact of Political Instability on Economic Growth: The Case of Guyana”. MPRA Paper 103145, University Library of Munich, Germany.
Pesaran, M. H. (2004). “General Diagnostic Tests for Cross section Dependence in Panels”. Cambridge Working Papers in Economics, No. 0435.
Pesaran, M. H. (2007). “A Simple Panel Unit Root Test in The Presence of Cross – Section Dependence”. Journal of Applied Econometrics, 22, 265-312.
Seyfzadeh, H. (2017). Fifteen Models of Modernization, Development and Political Transformation. Tehran: Ghoomes Pub. [In Persian].
Shahabadi, A. & Bahari, Z. (2014). “Effect of Political Stability and Economic Freedom on the Economic Growth in Selected Developed and Developing Countries”. Economic Growth and Development Research, 4(16), 72-53. [In Persian].
Sweidan, O. (2017). “The Influence of Political Regime Vs Political Instability on Real Output: Evidence from the MENA Region”. Journal of Economic Studies, 44(1), 154-167.
Tabassam, A.; Hashmi, S. & Rehman, F. (2016). “Nexus between Political Instability and Economic Growth in Pakistan”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 230, 325-334.
Themnér, L. & Wallensteen, P. (2012). “Armed Conflict, 1946-2011”. Journal of Peace Research, 49(4).
Westerlund, J. (2005). “New Simple Tests for Panel Co-integration”. Econometric Reviews, 24(3), 297-316.
Yusuf, H.; Shittu, W.; Akanbi, S.; Umar, H. & Abdulrahman, I. (2020). “The Role of Foreign Direct Investment, Financial Development, Democracy, and Political Instability on Economic Growth in West Africa”. International Trade, Politics and Development, 4(1), 27-46.
Zamani, R. (2021). “The Effect of Political Instability on Economic Growth in Iran between Two Revolutions (1907-1979)”. Iranian Econo