تحلیل توان عملکرد سازمان ملل در برقراری صلح پایدار در خاورمیانه با توجه به تقابل رژیم صهیونیستی و محور مقاومت در دهۀ گذشته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر سیاسی و دانش اموخته ی دکتری تخصصی علوم سیاسی ( گرایش مسائل ایران ) ، واحد کرمانشاه ، دانشگاه ازاد اسلامی ، کرمانشاه ، ایران

2 کارشناسی ارشد مطالعات خاورمیانه ، دانشگاه علامه طباطبایی ، تهران ، ایران .

3 دانشجوی دکتری روابط بین الملل ، واحد اصفهان ،دانشگاه ازاد اسلامی، اصفهان ، ایران .

4 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات خاورمیانه ، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران ، ایران.

10.22126/mps.2025.11020.1045

چکیده

برقراری صلح و امنیت بین‌المللی پایدار از آرمان‌های دیرینۀ بشر بوده و خواهد بود. روابط اسرائیل با جهان عرب در طول دهه‌های گذشته دستخوش تغییرات شگرفی شده است، از خصومت و دشمنی گرفته تا صلح و آشتی. این تحول نتیجۀ تقویت موقعیت منطقه‌ای و بین‌المللی رژیم صهیونیستی از یک سو و تضعیف جهان عرب و عقب‌نشینی کشورهای عربی به درون خود در برابر مشکلات اجتماعی و اقتصادی پیشِ‌روی آن‌ها از سوی دیگر بوده است. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که سازمان ملل متحد با توجه به رسالت اصلی خود که همانا حفظ صلح و امنیت بین‌المللی پایدار در سیستم بین‌الملل بوده است، آیا این رسالت در منطقۀ خاورمیانه وارد فاز اجرایی گشته است؟ به نظر می‌رسد با توجه به حضور اسرائیل در منطقه خاورمیانه و جدال بر سر کسب قدرت توسط دو ایدئولوژی متفاوت توسط رژیم صهیونیستی و محور مقاومت، سازمان ملل نتوانسته حتی مقدمات صلح و امنیت بین‌المللی پایدار را طرح و پیاده‌سازی نماید. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش کیفی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی تدوین شده است. هدف از این پژوهش تحلیل توان عملکرد سازمان ملل در برقراری صلح و امنیت پایدار در منطقۀ ناپایدار خاورمیانه است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مادامی که در منطقۀ خاورمیانه دو ایدئولوژی متضاد با شیوه‌های متفاوت در پی کسب قدرت و برتری بر گروه مقابل باشند، شیوه‌ها و راهکارهای سازمان ملل در این منطقه اجرایی نخواهد شد.

کلیدواژه‌ها


منابع
آقایی، داوود؛ رحیم‌زاده، اصغر. (1400). «کارکرد صلح و امنیت بین‌المللی در سایۀ عوامل تهدیدآفرین در عرصۀ نظم جهانی»؛ فقه و حقوق نوین، 2(7)، 127-154. Doi: 10.22034/jml.2021.248302
امینی‌نیا، عاطفه. (1389). «جایگاه حق بر صلح در منشور ملل متحد با نگاهی به عملکرد شورای امنیت»؛ دانش‌نامۀ حقوق و سیاست، 13(6)، 131-159. https://journals.srbiau.ac.ir/article_6532.html
بوزان، باری. (1378). مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمۀ محمدعلی قاسمی و همکاران، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
بیگ‌زاده، ابراهیم. (1389). حقوق سازمان‌های بین‌المللی، تهران: انتشارات مجد.
جهانبخش، مصطفی؛ فلاحی، احسان. (1403). «ارزیابی موانع و محدودیت‌های عملکرد سازمان ملل متحد در بحران سوریه از چشم‌انداز دکترین مسئولیت حمایت»؛ بحران‌پژوهی جهان اسلام، 11(32)، 164-186. https://doi.org/10.27834999/CSIW.2402.1366.1.32.9
حبیب‌زاده، محمد؛ توحیدی‌فر، محمد. (1380). «اختیارات شورای امنیت سازمان ملل متحد در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی»؛ ماهنامۀ دادرسی، 31،‌ 17-22. https://ensani.ir/fa/article/download/128813
زارع‌شعار، حسین. (1400). «نقش دبیرکل سازمان ملل متحد در حفظ و برقراری صلح و امنیت بین‌المللی»؛ حقوق بین‌الملل، 14(54)، 115-133. https://sanad.iau.ir/journal/alr/Article/686939?jid=686939
زمانی، قاسم؛ ساعی‌فر، مهدیار. (1401). «عملیات صلح و رضایت اعطایی دولت در مداخلۀ نظامی»؛ دیدگاه‌های حقوق قضایی، 27(98)، 27-44. https://jlviews2.ujsas.ac.ir/article-1-1349-fa.html
سجادپور، محمدکاظم؛ آقامحمدی، زهرا. (1394). «شورای امنیت، قدرت‌های بزرگ و عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد؛ چارچوب‌های مفهومی و کارکردهای عملیاتی»؛ آفاق امنیت، 8(28)، 161-188. https://ps.ihu.ac.ir/article_200501.html
سهرابی، محمد؛ جنتی، احسان. (1394). «اولویت‌های سیاست خارجی و امنیتی اسرائیل در فضای نوین منطقه‌ای»؛ پژوهش‌نامۀ روابط بین‌الملل. 8(31)، 141-174. https://journals.iau.ir/article_516824.html
شریفی طرازکوهی، حسین. (1397). حقوق بشردوستانۀ بین‌المللی. تهران: نشر میزان.
فتحی، فرحناز. (1399). «بررسی و تحلیل بایسته‌های رئالیسم تهاجمی با نگاه تطبیقی نظریۀ نوواقع‌گرایی»؛ فصل‌نامۀ بین‌المللی قانون‌یار، 4(15)، 823-853. https://www.sid.ir/paper/526424/fa
قوام، عبدالعلی. (1388). روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها. تهران: انتشارات سمت.
هودفر، طاهره. (1393). بررسی نقش سازمان ملل متحد در روند صلح خاورمیانه. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد روابط بین‌الملل، با راهنمایی مجید عباسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
ولی‌پور، محمدعلی؛ روحانی، کارن؛ رضوی‌راد، محمد. (1403). «سازوکارها و تدابیر نظام حقوقی بین‌المللی برای حفاظت از صلح‌بانان سازمان ملل متحد»؛ مطالعات بین‌المللی، 20(4)، 201-218. https://doi.org/10.22034/isj.2024.408142.2042
References
Amininia, A. (2010). “Position of the right to peace in the charter of UN with looking at the performance of the Security Council”. Journal of Law and Politics, 13(6), 131-159. [In Persian]. https://www.sid.ir/paper/127784/en
‎Ariye, E. C. (2014). “The United Nations and its Peace Purpose: An Assessment”. Journal of Conflictology, 5(1), 24-32. http://dx.doi.org/10.7238/joc.v5i1.1827
Buzan, B. (1998). ‎People, States, and fear. Translate by Ghasemi. M. A. et al, Tehran: Strategic Studies Research Institute. [In Persian].
Eiran, E. (2020). “Structural Shifts and Regional Security: A View from Israel”. In IAI Papers, Foundation for European Progressive Studies, 1-25.
Fathi, F. (2019). “Review and analysis of the requirements of aggressive realism with a comparative perspective of neorealism theory”. Qanuniyar International Quarterly, 4(15), 823-853. [In Persian]. https://civilica.com/doc/1563566
Habibzadeh, M. & Tohidifar, M. (2001). “The powers of the United Nations security council in maintaining international peace and security”. Monthly Review of Litigation, 31, 17-22. [In Persian]. https://ensani.ir/fa/article/download/128813
Hoodfar, T. (2014). Examining the Role of the United Nations in the Middle East Peace Process. Master's Thesis in International Relations, supervised by Majid Abbasi, Allameh Tabatabaei University. [In Persian].
Jahanbakhsh, M. and Fallahi, E. (2024). Evaluating the Obstacles and Limitations of the United Nations Action in the Syrian Crisis within the framework of he Doctrine of the Responsibility to Protect. Crisis Studies of the Islamic World, 11(1), 164-186. [In Persian]. https://doi.org/10.27834999/CSIW.2402.1366.1.32.9
Qavam, A. (2009). International Relations: Theories and Approaches. Tehran: Samt Pub. [In Persian]. ISBN: 978-964-530-030-0
Sajjadpoor, M. K. & Aghamohamadi, Z. (2015). “Security Council, big powers and un peacekeeping operations : conceptual frameworks and operational functions”. Security Horizons, 8(28), 161-188. [In Persian]. https://ps.ihu.ac.ir/article_200501.html?lang=en
Security Council. (1992). Statement by the President of the Security Council, S٫23500, January.
Sharifi Tarazkoohi, H. (2011). International Humanitarian Law. Tehran: Mizan Pub. [In Persian].
Sohrabi, M. & Jannati, E. (2015). “Israel's foreign and security policy priorities in the new regional space”. Journal of International Relations, 8(31), 141-174. [In Persian]. https://journals.iau.ir/article_516824.html?lang=en
Valipour, M. A.; Rohani, K. & Razavirad, M. (2024). “Mechanisms and Measures of the International Legal System to Protect United Nations Peacekeepers”. International Studies Journal, 20(4), 201-218. [In Persian].  https://doi.org/10.22034/isj.2024.408142.2042
Zamani, G. & Saeifar, M. (2022). “Peace Operations and consent of the state in foreign Military Intervention”. Judicial Law Views Quarterly, 27(98), 27-44. [In Persian]. http://jlviews2.ujsas.ac.ir/article-1-1349-en.html
Zare shoar, H. (2021). “The role of the Secretary-General of the United Nations in maintaining and establishing international peace and security”.International Legal Research, 14(54), 115-133. [In Persian]. https://sanad.iau.ir/en/Journal/alr/Article/686939?jid=686939