تحلیل گفتمانی هویت مذهبی و ملی در ایران پس از انقلاب اسلامی

این مقاله در یک فضای گفتمانی به بررسی مفصل‌بندی ساخت هویت در ایران پس از انقلاب اسلامی با تمرکز بر گفتمان ملی‌گرایی متأخر می‌پردازد. انقلاب اسلامی ، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط عطف تاریخی ایران، زمینه‌ساز تحولات اساسی در گفتمان‌های هویتی و سیاسی کشور شد. در این دوران، گفتمان‌های مختلفی در تلاش برای تعریف و بازتعریف هویت ملی ایرانی بوده‌اند. پژوهش حاضر، با استفاده از چارچوب نظریه گفتمان لاکلائو و موفه، سعی دارد روندهای گفتمانی و مفصل‌بندی های ناشی از آن را در ملی‌گرایی متأخر، بررسی کند و نشان دهد که چگونه این گفتمان تلاش کرده است تا عناصر گوناگون هویتی، ازجمله مؤلفه‌های مذهبی، تاریخی و فرهنگی را در چارچوب یک روایت مشترک تلفیق نماید. همچنین، به تحلیل چالش‌ها و رقابت‌های گفتمانی میان ملی‌گرایی متأخر و سایر گفتمان‌های هویتی، نظیر اسلام‌گرایی و غرب‌گرایی رادیکال، پرداخته می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که این گفتمان، از طریق بهره‌گیری از نمادها، داشته‌ها و روایت‌های تاریخی، توانسته است به‌طور نسبی در بازتولید هویت ملی موفق عمل کند، اما همچنان با چالش‌هایی در مفصل‌بندی کامل و پذیرش عمومی روبه‌رو است. مقاله حاضربا استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، به ارائه تصویری جامع از تغییرات گفتمانی و تأثیر آن بر ساخت هویت ملی در ایران پس از انقلاب می‌پردازد

انقلاب اسلامی‌ایران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخی معاصر، نه‌تنها ساختار سیاسی کشور را به‌طور بنیادین دگرگون کرد بلکه زمینه‌ساز تحولات گسترده در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و هویتی شد. این انقلاب که با شعارهای عدالت‌خواهانه استقلال‌طلبانه و اسلامی همراه بود، به ایجاد نوعی هویت جمعی مبتنی بر ایدئولوژی اسلامی منجر شد

بااین‌حال، در دهه‌های پس از انقلاب، تحولات سیاسی اجتماعی و اقتصادی، همراه با مواجهه ایران با چالش‌های داخلی و خارجی، موجب شکل‌گیری و رقابت میان گفتمان‌های مختلف هویتی گردیددر این میان، گفتمان ملی‌گرایی مفاخر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جریان‌های گفتمانی پس از انقلاب تلاش کرده است