شهروندی انحصاری و تولید «حیات برهنه»: نقد نظریات لیبرال تابعیت از منظر تجربه کردهای سوریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم سیاسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه ایران

10.22126/mps.2025.12272.1067

چکیده

این پژوهش به تحلیل انتقادی مکانیسم‌های طرد سیاسی در دولت‌های مدرن با تمرکز بر تجربه کردهای سوریه پس از سرشماری ۱۹۶۲ می‌پردازد. مسئله اساسی این است که نظریات لیبرال شهروندی مبتنی بر حقوق جهانی، قانون‌محوری، و نهادهای بین‌المللی قادر به تبیین و پیشگیری از پدیده بی‌تابعیت ساختاری نیستند. هدف اصلی مطالعه، نقد این نظریات و ارائه چارچوب نظری جایگزین مبتنی بر مفاهیم «وضعیت استثنائی» و «لحظه تصمیم» کارل اشمیت و «حیات برهنه» و «هومو ساکر» جورجو آگامبن است. سؤال محوری پژوهش اینکه چگونه می‌توان مکانیسم‌های طرد سیاسی در دولت‌های مدرن را از منظر این نظریات تحلیل کرد و چرا نظریات لیبرال در توضیح این پدیده ناکام می‌مانند. روش‌شناسی مبتنی بر تحلیل اسنادی و بررسی تطبیقی نظریات سیاسی است. داده‌ها از منابع کتابخانه‌ای و گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر جمع‌آوری شده‌اند. یافته‌های کلیدی نشان می‌دهد که سرشماری ۱۹۶۲ نمونه کاملی از «لحظه تصمیم» اشمیتی بود که منجر به طرد ۱۲۰ هزار کرد از نظم شهروندی و تبدیل آنها به «هومو ساکر» آگامبنی شد. این فرآیند شامل تعلیق قوانین عادی شهروندی، اعمال معیارهای خودسرانه، و ایجاد تمایز دوست/دشمن در سطح داخلی بود. مطالعه آشکار می‌سازد که وضعیت استثنایی از حالت موقت به وضعیت دائمی و نهادینه تبدیل شد و مناطق کردنشین به‌عنوان «اردوگاه» آگامبنی عمل کردند. فرمان ۴۹ در سال ۲۰۱۱ نمونه بارز «شمول طردکننده» محسوب می‌شود. نوآوری پژوهش در کاربرد تحلیلی مفاهیم زیست‌سیاست بر موردی عینی و نشان دادن ناکارآمدی ساختاری نظریات لیبرال است. نتیجه‌گیری راهکارهای نظری و عملی برای عبور از مدل وستفالیایی و حرکت به سمت مفاهیم جدید شهروندی مبتنی بر کرامت انسانی ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 خرداد 1404
  • تاریخ بازنگری: 16 خرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 16 خرداد 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار