جایگاه ژئوپلیتیک کردستان سوریه و نقش بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مسائل ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

چکیده

پیدایش‌ بحران‌ در سوریه‌ فرصت‌ مناسبی‌ برای کردهای این‌ کشور پدید آورد تا با استفاده‌ از خلأ قدرت‌ در داخل‌ و دریافت‌ حمایت‌ از خارج‌ موقعیت‌ جدیدی بیابند و از نیرو و انسجام‌ و سازمان‌دهی‌ بیشتری برای نقش‌آفرینی‌ در تحوّلات‌ سوریه‌ برخوردار باشند. زوال کنترل دولت مرکزی به‎دلیل درگیری در جنگ‎های خونین مخالفان دولت و ورود کشورهای منطقه به این منازعات، شرایط مناسبی فراهم آورد تا کردهای سوریه به بازتعریف جایگاه خود در نظم سیاسی آیندة سوریه بپردازند. روابط منطقه‌ای بر وضعیت کردهای سوریه و کردهای سایر کشورها تأثیر دارد؛ همان‌طور که منافع کشورهای منطقه بر رفتار مقامات سوریه نسبت به کردهای خود تأثیر گذاشته است. بحران سوریه یکی از حوادث تأثیرگذار در نظام بین‎الملل طی سال‌های اخیر بوده است. در این بحران، بازیگران مختلفی با اهداف و انگیزه‌های متفاوت به ایفای نقش پرداخته‌اند. حال پرسش نوشتار پیش رو این‌ است‌ که‌ منطقة‌ کردستان‌ سوریه‌ ازمنظر ژئوپلتیک‌، برای بازیگران‌ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای چه‌ اهمیتی‌ دارد؟ در پاسخ‌ این‌ فرضیه‌ طرح‌ شده‌ است‌ که‌ شکل‌‎گیری منطقة‌ خودمختار یا مستقل‌ کردی ازمنظر ژئوپلتیک در حوزه‌‎های ژئوپلتیکِ‌ پیرامونی‌ اسپایکمن‌، ژئوپلتیکِ‌ انرژی جفری کمپ‌ و هارتلند ایدئولوژیِ فوکویاما مهم است.‌ در این‌ راستا سعی‌ شده‌ از این‌ نظریه‌های ژئوپلتیک‌ برای تعیین‌ جایگاه‌ کردهای سوریه‌ استفاده‌ شود. نتایج‌ پژوهش‌ نشان‌ می‌دهد که‌ کردها ازمنظر شرایط‌ ژئوپلتیک‌ خود و درصورت همراهی سایر متغیّرهای تأثیرگذار می‌توانند بازیگران‌ مؤثّر و صاحب‌‎اقتدار در آیندة‌ سوریه‌ باشند و بازیگران‌ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را متأثّر از این‌ شرایط‌، تحت‌ تأثیر کنش های خود قرار دهند.

کلیدواژه‌ها


آجورلو، حسین‌ (١٣٩٠)، «تحوّلات‌ سوریه‌ ریشه‌ها و چشم‌اندازها»، فصلنامة مطالعات‌ خاورمیانه‌، سال‌ هجدهم‌، شمارة 66، 55-78.
آرتائوس‌، آونجلوس‌ (١٣٩٤). در کانتون‌‎های کردستان‌ سوریه‌ چه‌ می‌گذرد/ به‌ روژاوا خوش‌ آمدید، ترجمة‌ سودابه‌ رخش‌ شفقنا.
احمدی، حمید (١٣٨٤)، قومیت‌ و قوم‌گرایی‌ در ایران‌ افسانه‌ و واقعیت، تهران‌: نشر نی‌.
اسدی، آرش‌ (٢٠١٥)، «هویت‌ خواهی‌ قومیتی‌ یا جست‌وجوی بدیل»، http://pecrtique.com.
الکس‌ دی یانگ‌ (٢٠١٦)، «کمون‌ در روژاوا»، مترجم‌ آنتروپوس، Winter4mNew politics volum XV.
بذرافکن‌، مجید؛ جاودان‌‎مقدم‌، مهدی (١٣٩١)، بیداری اسلامی‌ و جنبش‌ اسلامی‌ خاورمیانه‌ بیداری اسلامی‌ در نظر و عمل‌، تهران:‌ دانشگاه‌ امام‌ صادق.
بسیم‌، لاله‌ (١٣٩٢)، «کردها در سوریه‌ هم‌ به‌ نفت‌ دست‌ پیدا کردند»، www.magiran.com.
پشنگ‌، اردشیر (١٣٩٤)، «احزاب‌ کرد سوریه»www.faratab.com .
پوینده‌، امید (٢٠١٤). «چالش‌ کوبانی‌ از جدال‌ سرزمینی‌ تا جنگ‌ ارزش‌ها».
جودی، تیجل‌ (١٣٩٥)، کردهای سوریه‌، تاریخ‌، سیاست‌، جامعه‌، ترجمة‌ صداقت‌ حیاتی‌، نشر نگاه‌ معاصر.
حافظ‌نیا، محمدرضا (١٣٨٣)، جزوة‌ درسی‌ دورة‌ کارشناسی‌ارشد درس‌ نظریه‌ها و مفاهیم‌ ژئوپلتیک‌، تهران‌: دانشگاه‌ تربیت‌ مدرس‌.
حسنتاش‌، غلامحسین‌ (١٣٩٠)، «تأثیر تحوّلات‌ سوریه‌ بر بازار جهانی‌ انرژی خبرگزاری تحلیلی‌ ایران».‌
دستمالی‌، محمدعلی‌ (١٣٩٤)، «نقش‌ کردها در بازی پیچیده‌ سوریه»، اندیشکدة‌ تبیین‌.
رشید رستمی‌، ارشاد؛ (١٣٩٦)، «آیا آمریکا در سوریه‌ به‌ دنبال‌ کریدور برای اقلیم‌ کردستان‌ است»، فراتاب‌.
صالحی‌نیا، سعید (١٣٩٣)، «کانتون‌های کردستان‌ سوریه‌ آزمایشگاه‌ آنارشیزم‌ کوردی»، salehini@aol.com.
صفوی، سیدرحیم‌ (یحیی‌) و عبدالمهدی شیخانی (١٣٨٩)، «اهداف‌ کوتاه‌مدت‌ و بلندمدت‌ ایالت‌ متحده‌ در تهاجم‌ نظامی‌ به‌ افغانستان»،‌ فصلنامة‌ جغرافیای انسانی‌، سال‌ دوم‌، شماره‌ سوم‌، 1-24.
عزتی‌، عزت‌‎اله‌ (١٣٨٠)، ژئوپلتیک‌ در قرن‌ بیست‌ و یکم‌، تهران‌:‌ سمت‌.
فولادی، نادر (٢٠١٤)، «جایگاه‌ کردستان‌ سوریه‌ در تحوّلات‌ خاورمیانه»، Forumthttps://groups.google.com.
مانیش‌ رای (٢٠١٧)، «کردها در سوریه‌ را نمی‌توان‌ نادیده‌ گرفت»، ترجمة‌ خبرگزاری کردپرس‌ www.javanpress.ir.
مرادی، اسکندر؛ صبوری، ضیاءالدین؛ خاکی‌، شیلان‌؛ جوانمردی، عبدالمطلب‌ (١٣٩٤)، «امکان‌سنجی‌ شکل‌گیری اقلیم‌ کردی در شمال‌ سوریه»، ‌فصلنامة‌ سیاست‌ جهانی،‌ دورة‌ چهارم‌، شمارة ٤، 241-278.
ملاعمر عیسی‌، عیسی‌ (١٣٧٩)، بحران‌آفرینی‌ ابرقدرت‌ها در کردستان‌ عراق، تهران‌: توکلی‌.
ملکوتیان‌، مصطفی (١٣٩٦). «ژئوپلتیک‌ و قدرت‌ جهانی»، کیهان‌ اندیشه‌، شمارة‌ ١٤، 74-90.
یلدز، کریم‌ (١٣٩٠)، کردهای سوریه‌ ملّت‌ فراموش‌شده، ترجمة محمد خوشنا و قاضی‌.