ملت‌سازی در اقلیم کردستان عراق در چارچوب واقع‌گرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

ملت و ملت‌سازی موضوعی است که دیرینه‌ای به اندازۀ تاریخ سیاسی بشر دارد. در واقع، از دیدگاه علوم سیاسی، یکی از ارکان دولت وجود ملت است. امروزه، نه‌تنها دولت‌ها موجودیت خود را از ملتشان دریافت می‌کنند، بلکه مشروعیت و قدرت داخلی و امکان چانه‌زنی و رسیدن به موقعیت‌های بهتر اقتصادی و سیاسی در سطح بین‌الملل برای دولت‌ها نیز با ملت‌های تحت سلطه‌شان تعیین می‌شود. این امر باعث شده تمامی کشورها سعی کنند، ضمن ایجاد زمینه‌های استحکام پایه‌ها و روابط داخلی خود با ملت متبوعشان، از ظرفیت‌های بین‌المللی نیز برای رسیدن به اهدافی که ملتشان طلب می‌کنند بهره بگیرند. از دیدگاه واقع‌گرایی نیز قدرت و ضعف دولت‌ها به میزان قدرتشان در همراه کردن ملت خود برای اهداف تعیین‌شده‌شان بستگی دارد و در واقع، بین خواسته‌های ملت‌ها و دولت‌ها رابطه‌ای دوسویه برقرار است. این موضوع باعث شده که طی سال‌های اخیر اقلیم کردستان عراق، به جای تمرکز بر افزایش صِرف قدرت نظامی و قرار گرفتن در زیر سایۀ حمایت کشورهایی همچون آمریکا، سعی در ایجاد مفهوم مدرنی از ملت کُردی در مرزهای خود و به تبع آن، استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی و داخلی برای تعقیب اهداف ملت کُرد برای ارتقای موقعیت اقتصادی، امنیتی و دفاعی داشته باشد. تعریف مجدد روابط خارجی با کشورهای روسیه، ایران، ترکیه، عربستان، سوریه از یک سو و بازتعریف برنامه‌های اقلیم با هدف ارتقای مناسبات اقتصادی و امنیتی، از موارد مهمی است که در راستای تشکیل ملت کُردی جدید در این اقلیم انجام گرفته است. در این مقاله، فرایند ملت‌سازی در اقلیم کردستان عراق و فراز و نشیب‌های سیاست خارجی این اقلیم به تناسب هدف جدیدالاعلام، با محوریت نظریه‌های واقع‌گرایانه، بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها


آشوری، داریوش. (1394). ما و مدرنیت، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
ابوالحمد، عبدالمجید. (1397). مبانی علم سیاست، تهران: توس.
احمدی، حمید. (1391). قومیت و قوم‌گرایی در ایران، تهران: نی.
ادموندز، سیسیل. جی. (1388). کُردها، ترک‌ها، عرب‌ها، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان.
انتصار، نادر. (1390). سیاست‌های کُردها در خاورمیانه، ترجمۀ عرفان قانعی‌فرد، تهران: علم.
برزویی، مجتبی. (1392). اوضاع سیاسی کردستان از سال 1258 تا 1325، تهران: فکر نو.
چراغی، عباس. (1397). بررسی تحلیلی مواضع آمریکا نسبت به استقلال کردستان عراق (از 2003 تا 2015)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
حافظ‌نیا، محمدرضا. (1394). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: پاپلی.
حافظ‌نیا، محمدرضا. (1400). جغرافیای سیاسی ایران، تهران: سمت.
رجبی، محمد. (1398). «جایگاه اقلیم کردستان عراق در سیاست‌های منطقه‌ای ایالات منطقه‌ای آمریکا در غرب آسیا»، فصلنامۀ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 9 (2)، 27-52.
رشید یاسمی، غلامرضا. (1383). کُرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او، تهران: امیرکبیر.
زکی‌بیگ، محمدامین. (1389). زبدۀ تاریخ کُرد و کردستان، ترجمۀ یدالله روشن اردلان، تهران: توس.
رونق، عبدالله بن محمد سنندجی. (1384). تذکرۀ حدیقۀ امان‌اللهی، به تصحیح ع. خیام‌پور، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
علی‌بابایی، غلامرضا؛ آقایی، بهمن. (1392). فرهنگ علوم سیاسی، تهران: زمان.
قربانی شیخ‌نشین، ارسلان؛ قدیمی، اکرم. (1391). «بررسی راهبردی سیاست خارجی امریکا در کردستان عراق و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران »، فصلنامۀ راهبرد، 21 (1؛ پیاپی 62)، 55-82.
کرمی، افشین. (1393). تحولات جغرافیایی-سیاسی مرزهای غربی ایران در 200 سال اخیر، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران.
کندال؛ شریف وانلی، عصمت؛ نازدار، مصطفی. (1379). کُردها، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان.
کئرمانج، شیرکوه. (2016). «تغییر نگرش به ملیت در میان قوم کورد عراق و ایران». ترجمۀ ابراهیم یونسی، گاهنامۀ مطالعات تاریخ کوردستان، 3 (3)، 49-66.
کینان، درک. (1386). کُردها و کردستان: مختصر تاریخ کُرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: نگاه.
محمدی، حمیدرضا؛ خالدی، حسین؛ غلامی، بهادر. (1391). ژئوپلیتیک کردستان عراق، تهران: نشر انتخاب.
محمدی، حمیدرضا؛ خالدی، حسین؛ سلیم‌نژاد، ندیمه. (1389). «خودگردانی خاورمیانه و تأثیرات آن بر حرکت‌های قوم‌گرایانۀ پیرامون»، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، 6 (17)، 112-148.
مک‌داول، دیوید. (1383). تاریخ معاصر کُرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ.
مهری‌پور، ذبیح‌الله. (1381). «کردستان عراق و سیاست‌های جمهوری اسلامی»، فصلنامۀ رافه، 3.
نصراللهی‌زاده، بهرام. (1398). «رویکرد اقلیم کردستان عراق به کُردهای سوریه»، پژوهش‌های آسیای میانه و قفقاز، 18.
نقیب‌زاده، احمد. (1381). تحولات روابط بین‌الملل، تهران: قومس.
نیکیتین، بازیل. (1378). کُرد و کردستان، ترجمۀ محمد قاضی، تهران: کانون انتشاراتی درایت.
وقایع‌نگار، علی‌اکبر. (1364). حدیقۀ ناصریه در جغرافیا و تاریخ کردستان، به تصحیح محمدرئوف توکلی، تهران: ارژنگ.
یلدیز، کریم. (1391). کُردها در عراق؛ گذشته، حال و آینده، ترجمۀ سیروس فیضی، تهران: توکلی.
References
Abolhamd, A. (2019). Basics of Political Science, Tehran: Toos. [In Persian].
Ahamdi, H. (2012). Ethnicity and Ethnocentrism in Iran, Tehran: Ney. [In Persian].
Alibabaei, Gh.; Aghaei, B. (2013). The Culture of Political Science, Tehran: Zaman. [In Persian].
Ashoori, D. (2015). Us and Modernity, Tehran: Serat. [In Persian].
Bajalan, D. R. (2016). “Princes, Pashas and Patriots: The Kurdish Intelligentsia, the Ottoman Empire and the National Question 1908-1914”. British Journal of Middle Eastern Studies, 43 (2), 1-18.
Borzoei, M. (2013). The Political Situation of Kurdistan from 1879 to 1946, Tehran: Fekre no. [In Persian].
Cheraghi, A. (2018). Analytical Review of America's Positions towards Independence of Iraq's Kurdistan (from 2003 to 2015) and Prospects for the Future, Master's thesis in political science, Razi University. [In Persian].
Dodge, T. (2021). “The Failure of Peacebuilding in Iraq: The Role of Consociationalism and Political Settlements”. Journal of Intervention and Statebuilding, 15 (4), 459-475.
Edmonds, C. J.  (1988). ‎Kurds, Turks, and Arabs, Younesi, E. (tr), Tehran: Nobahar. [In Persian].
Entesar, N. (2011). Kurdish Politics in the Middle East, Ghaneifard, E .(tr), Tehran: Elm. [In Persian].
Ghorbani, A.; Ghadimi, A. (2012). “Strategic Study of US Foreign Policy in Iraqi Kurdistan and National Security of the Islamic Republic of Iran”. Strategy, 21 (1), 55-82.
Hafeznia, M. (2015). Political Geography of Iran, Tehran: Samt. [In Persian].
Hafeznia, M. (2015). Principles and Concepts of Geopolitics, Mashhad: Papeli. [In Persian].
Jongerden, J. (2019). “Governing Kurdistan: Self-Administration in the Kurdistan Regional Government in Iraq & the Democratic Federation of Northern Syria”. Ethnopolitics, 18(1), 61-75.
Karami, A. (2014). Geographical-Political Developments of Iran's Western Borders in the last 200 Years, Master's thesis in political geography, Tehran University. [In Persian].
Kaya, Z. N. (2020). Mapping Kurdistan: Territory, Self-Determination and Nationalism, Cambridge University Press.
Kendal; Sharif, E.; Nazdar, M. (2000). Kurds, Younesi, E. (tr), Tehran: Roozbahan. [In Persian].
Kinnane, D. (1993). The Kurds and Kurdistan, Younesi, E. (tr), Tehran: Negah. [In Persian].
McDowall, D. (2004). Amoden History of the Kurds, Younesi, E. (tr), Tehran: Paniz. [In Persian].
Mehripoor, Z. (2002). “Iraqi Kurdistan and the Policies of the Islamic Republic”. Rafe, 3.
Mohammadi, H. R.; Khaledi, H.; Gholami, B. (2015). Geopolitics of Iraqi Kurdistan, Tehran: Entekhab. [In Persian].
Mohammadi, H. R.; Khaledi, H.; Salim nejad, N. (2010). “Northern Iraq Autonomy and Its Impacts for the Neighboring Ethnocentric Movements”. Geopolitics, 6 (17), 112-148. [In Persian].
Naghibzade; A. (2002). Developments in International Relations, Tehran: Qoomes. [In Persian].
Nikitine, B. (1999). ‎The kurd of kurdestan, Ghazi, M (tr), Tehran: Derayat. [In Persian].
Rafaat, A. (2016). “The Fundamental Characteristics of the Kurdish Nationhood Project in Modern Iraq”. Middle Eastern Studies, 52 (3), 488-504.
Rajabi M. The position of Iraqi Kurdistan in regional policy of the United States of America in West Asia”. Quarterly Journal of Political Research in Islamic World, 9 (2), 27-52. [In Persian].
Rashid yasemi, Gh. (2004). Kurds and their Racial and Historical Connection, Tehran: Samt. [In Persian].
Ronagh, A. (2005). Haditqe-ye Aman-allahi, Khayampoor, A. (eds), Tabriz: Tabriz university press. [In Persian].
Stevenson, J. (2017). “The Repercussions of the Iraqi Kurdistan Independence Referendum”. Strategic Comments, 23 (10), 3-5.
Tune, H. (2018). “Kurdayetî and Kurdish Nationalism: The Need for Distinction”. Zanj: The Journal of Critical Global South Studies, 2 (1), 43-64.
Vaghaye’ negar, A. A. (2005). Haditqe-ye Naseriye in Geography and history of Kurdistan, Tavakoli, M. R. (eds), Tehran: Arjang. [In Persian].
Watts, N. F. (2017). “Most Kurds in Iraq Support Independence. So Why Did Some Voters Stay Home during Last Week’s Referendum?” The Washington Post.
Wielecki, K. (2020). “The Contemporary Civilizational Crisis from the Perspective of Critical Realism”. Journal of Critical Realism, 19 (3), 269-284.
Wimmer, A. (2012). Nationalist Exclusion and Ethnic Conflict, Cambridge University Press.
Woolf, N. (2020). “Is Kurdistan the next Dubai?” The Guardian. Available at: https://www.theguardian.com/commentisfree/2010/may/05/kurdistan-next-dubai-iraq
Yack, B. (2017). The Myth of the Civic Nation, New York University Press.
Yavuz, M. H.; Ozcan, N. A. (2016). “The Kurdish Question and Turkey’s Justice and Development Party”. Middle East Policy, 19, 109-121.
Yildiz, K. (2004). The Kurds in Iraq: The Past, Present and Future, Feyzi, S. (tr), Tehran: Tavakoli. [In Persian].
Zaki, M. A. (2010). Summary of Kurdish History and Kurdistan, Roshan Ardalan, Y. (tr), Tehran: Toos. [In Persian].