تحلیل پیامدهای هوش مصنوعی برسیاست خارجی قطر ازمنظرمکتب کپنهاگ: بررسی فرصت‌ها و چالش‌های امنیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی.دانشگاه رازی کرمانشاه

2 استادیار، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

10.22126/mps.2025.11637.1052

چکیده

موقعیت یک کشور در منطقه‌ای که همواره در حال تغییر و دگرگونی است، اهمیت ویژه‌ای در تعیین نقش و جایگاه آن در نظام بین‌المللی دارد. به‌طورکلی تصورمی شود که دولت‌های کوچک، به‌جای منبع قدرت، بیشتر به‌عنوان گیرندگان قدرت در عرصه بین‌المللی عمل می‌کنند. قطر یکی از این نوع کشورهاست، این کشور به دلیل سیاست‌های جسورانه و ماجراجویانه خود در منطقه خاورمیانه و فراتر از آن شناخته‌شده است. سیاست کشورها در طول تاریخ، سیاست‌گذاری و تعاملات بین‌المللی عمدتاً توسط کنش‌های آگاهانه انسانی و سازمان‌های اجتماعی هدایت‌شده است؛ اما پیشرفت‌های اخیر درزمینه هوش مصنوعی تغییرات بنیادینی در این چشم‌انداز ایجاد کرده است. هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های نوظهور، تأثیرات گسترده‌ای بر تمامی ابعاد زندگی انسانی ازجمله سیاست خارجی کشورها داشته است، این روند به ویژه در کشورهای در حال توسعه همچنان در حال گسترش است. قطر به‌عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه خلیج‌فارس، به‌ویژه در حوزه دیپلماسی و امنیت، به دنبال بهره‌گیری از این فناوری برای تقویت جایگاه خود در نظام بین‌المللی است. این کشور سرمایه‌گذاری‌های چشمگیری در تحقیق، توسعه و پیاده‌سازی هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف انجام داده است، و آن را به‌عنوان بخشی از استراتژی ملی خود معرفی کرده است. از دیدگاه نظریه پردازان کشور این فناوری به‌عنوان ابزاری قدرتمند در تحقق چشم‌انداز ملی قطر برای سال 2034 نقش کلیدی ایفا خواهد کرد. این پژوهش به بررسی سرمایه‌گذاری‌ها و رشد فناوری هوش مصنوعی در قطر می‌پردازد و با استفاده از چارچوب نظری مکتب کپنهاگ و روش تحلیلی توصیفی، بر این فرض استوار است که سرمایه‌گذاری قطر در حوزه هوش مصنوعی می‌تواند این کشور را به جایگاهی برتر در عرصه‌های مختلف، ازجمله سیاست خارجی برساند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

بوزان، باری. (1378). مردم، دولت‌ها، هراس. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
حاجی‌مینه، رحمت. (1392)، «مکتب کپنهاگ: مفاهیم و آموزه‌ها»؛ خبرنامۀ مطالعات جهان، 2(2)، 15-18. http://iwsa.ir/find.php?d=1.11.21.fa
حریری، رحمان؛ رستمی، فرزاد؛ عبدعلی، حیدر. (1402). «راهبردهای هوش مصنوعی در عربستان و امارات و پیامدهای آن بر امنیت منطقه‌ای بین‌النهرین (مطالعۀ موردی عراق)»؛ مطالعات سیاسی بین‌النهرین، 2(3)، 421-451. https://doi.org/10.22126/mps.2023.9951.1030
داداندیش، پروین؛ کوزه‌گر کالجی، ولی. (1389). «بررسی انتقادی نظریۀ مجموعۀ امنیتی منطقه‌ای با استفاده از محیط امنیتی منطقۀ قفقاز جنوبی»؛ فصلنامۀ علمی راهبرد، 19(56)، 73-107. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.10283102.1389.18.3.1.0
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. (1395). کلیات روابط بین‌الملل. تهران: مخاطب.
سازمند، بهاره. (1392). «مکتب کپنهاگ و امنیت زیست‌محیطی خلیج‌فارس: واکاوی فعالیت‌های سازمان راپمی»؛ نهمین همایش ملی خلیج‌فارس، تهران، 171-188. https://www.sid.ir/paper/880461/fa
مصلی‌نژاد، عباس. (1387). «بررسی جنبه‌های مختلف امنیت زیست‌محیطی با رویکرد مکتب انتقادی»؛ محیط‌شناسی، 34(46)، 139-148. https://jes.ut.ac.ir/article_27107.html
مندل، رابرت. (1377). چهرۀ متغیر امنیت ملی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
نصری، قدیر. (1381). «مکتب کپنهاگ: مبانی نظری و موازین علمی»؛ مطالعات دفاعی و امنیتی، 33، 33-58. http://noo.rs/k5HLf
هدایتی شهیدانی، مهدی؛ رمضانپور شلمانی، جواد. (1402). «هوش مصنوعی: عرصۀ نوین رقابت قدرت چین و ایالات متحده»؛ تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 15(54)، 44-59. https://doi.org/10.30495/pir.2023.1976353.3594
References
Aboulnaga, A.; Chawla, S.; Elmagarmid, A.; Al-Mannai, M. & Al-Sayed, H. (2021). “An AI-enabled future for Qatar and the region”. Communications of the ACM, 64(4), 59-61. http://dx.doi.org/10.1145/3447725
Alfurhood, B. S.; Mankame, D. P.; Dwivedi, M. & Jindal, N. (2023). “Artificial intelligence and cybersecurity: lnnovations, threats, and defense strategies”. Journal of Advanced Zoology, 44(s2), 1-10. https://doi.org/10.53555/jaz.v44is2.2203
Al-Mansouri, K. (2020). “The new Qatar: The challenges and opportunities of small state diplomacy, state building and sustainability, 1995-2010”. https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/103824959
Brynjolfsson, E. & Mcafee, A. (2014). The second machine age: Work, progress, and prosperity in a time of brilliant technologies. W W Norton & Co. https://psycnet.apa.org/record/2014-07087-000
Buzan, B. (1999). ‎People, States, and fear. Attarzade, M. (Ed.), Tehran: Strategic Studies Research Institute. [In Persian].
Cummings, M. L. (2017). “Artificial intelligence and the future of warfare”. Research Paper, chatham house: The Royal Institute of International Affairs. https://www.chathamhouse.org/2017/01/artificial-intelligence-and-future-warfare
Dadandish, P. & Kouzegar kalaji, V. (2010). “A critical study of regional security complex theory by using the security environment of the South Caucasus”. Strategy, 18(3), 73-107. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.10283102.1389.18.3.1.0
Dehghani firouzabadi, S. J. (2016). The Basic in International Relations. Tehran: Mokhatab Pub. [In Persian].
Demaidi, M. N. (2023). “Artificial intelligence national strategy in a developing country”. AI & Soc, 40, 423–435. https://doi.org/10.1007/s00146-023-01779-x
Doe, J.; Smith, A. & Johnson, B. (2023). “AI in cybersecurity: Opportunities and challenges”. Journal of Information Security, 15(1), 89-104. https://www.ijisae.org/index.php/IJISAE/article/view/6871
Eastgate, S. (2023). “Environmental lmpact of Ai: Uncovering the hidden costs”. https://medium.com/@eastgate/environmental-impact-of-ai.uncovering-the-hidden-costs
Hajimineh, R. (2013). “The Copenhagen school: concepts and teachings”. World Studies Newsletter, 2(2), 15-18. [In Persian]. http://iwsa.ir/find.php?d=1.11.21.fa
Hariri, R.; Rostami, F. & abdeAli, H. (2023). “Artificial intelligence strategies in Saudi Arabia and the UAE and its consequences on regional security in mesopotamia (Case study of Iraq)”. Mesopotamian Political Studies, 2(3), 421-451. [In Persian]. https://doi.org/10.22126/mps.2023.9951.1030
Haykel, B. (2013). “Qatar's foreign policy”. In Norwegian Peacebuilding Resource Centre (NOREF), Policy Brief (February). https://www.files.ethz.ch/isn/159898.pdf
Hedayati shahidani, M. & Ramezanpour shalmani, J. (2023). “Artificial intelligence: The new arena of power competition between China and the United States”. Political and International Research, 15(54), 44-59. [In Persian]. https://doi.org/10.30495/pir.2023.1976353.3594
Horowitz, M. C. (2018). “Artificial intelligence, international competition, and the balance of power”. Texas National Security Review, 1(3), 36-57. https://doi.org/10.15781/T2639KP49
Johnson, J. (2019). “The end of military-techno Pax Americana? Washington’s strategic responses to Chinese AI-enabled military technology”. The Pacific Review, 34(3), 351-378. http://dx.doi.org/10.1080/09512748.2019.1676299
International Energy Agency (IEA). (2022). Data Centres and Data Transmission Networks. https://www.iea.org/reports/data-centres-and-data-transmission-networks
Mandel, R. (1998). ‎The Changing Face of National Security. Tehran: Strategic Studies Research Institute. [In Persian].
Mosallanejad, A. (2008). “A study on different aspects of environmental security considering critical school”. Journal of Environmental Studies, 34(46), 139-148. [In Persian]. https://jes.ut.ac.ir/article_27107.html?lang=en
Nasri, Gh. (2002). “The Copenhagen school: theoretical foundations and scientific standards”. Defense and Security Studies, 33, 33-58. [In Persian]. http://noo.rs/k5HLf
National Cyber Security Agency. (2024). Guidelines for Secure Adoption and usage of Artificial Intelligence. https://assurance.ncsa.gov.qa/sites/default/files/publications/policy/2024
Osoba, O. A. & Welser, W. (2017). “The risks of artificial intelligence to security and the future of work”. Policy Currents newsletter. https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/perspectives
Li, P.; Yang, J.; Islam, M. I. & Ren, Sh. (2023). “Making AI Less "Thirsty": Uncovering and addressing the secret water footprint of AI models”. arXiv preprint arXiv:2304.03271. https://doi.org/10.48550/arXiv.2304.03271
Qatar Center for Artificial Intelligence. (2020). “Impact of artificial intelligence on Qatar's labor market”. Qatar Computing Research Istitute, Hamad Bin Khalifa University. https://qcai-blog.qcri.org/wp-content/uploads/2020/11/The-Impact-of-Artificial-Intelligence.pdf
Qatar Foundation. (2024). “Al in heritage and culture: How of experts are finding new ways of connecting”. Retrieved from: https://www.qf.org.qa/stories/ai-in-heritage-and-culture-how-qf-experts-are-finding-new-ways-of-connecting
Sarkin, J. J. & Sotoudehfar, S. (2024). “Artificial intelligence and arms races in the Middle East: The evolution of technology and its implications for regional and international security”. Defense & Security Analysis, 40(1), 97–119. https://doi.org/10.1080/14751798.2024.2302699
Sazmand, B. (2013). “The Copenhagen school and environmental security in the Persian Gulf: An analysis of the activities of the RAPI organization”. The 9th National Conference on the Persian Gulf, Tehran, 171-188. [In Persian]. https://www.sid.ir/paper/880461/fa
Scott, B.; Heumann, S. & Lorenz, Ph. (2018). “Artificial Intelligence and Foreign Policy”. Stiftung Neue Verantwortung Policy Brief, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3103961
Simbar, R. & Fasihi moghadam lakani, S. (2021). “Changes in the Balance of International Power in the Light of China's Artificial Intelligence”. Journal of World Sociopolitical Studies, 5(4), 833-863. https://doi.org/10.22059/wsps.2022.336553.1268
Smith, J. (2023). “Garbon emissions from Al”. An Emerging Environmental Politics, 29(1) ,75-90.
Sokmen, A. I. (2019). “The effect of artificial intelligence technology on politics and international relations”. In Selected Discussion on Social Science Research, Frontpage Publication, 782-811. https://www.researchgate.net/publication/338595945
Third Qatar National Development Strategy 2024–2030. (2024). Planning and Statistic Aoutority, Qatar. https://andp.unescwa.org/plans/1478
Truby, J.; Brown, R. D.; Ibrahim, I. A. & Parellada, O. C. (2022). “A sandbox approach to regulating high-risk artificial intelligence applications”. European Journal of Risk Regulation, 13(2), 270–294. https://doi.org/10.1017/err.2021.52
Truby,j.Brown,r.d.lbrahim,l.a.&parellada,o.c(2021).Asandbox approach to regulating high-risk artificial to intelligence applications.european journal of risk regulation,https://doi,org/10.1017/err.202.1.52
Ulnicane, I.; Knight, W.; Leach, T.; Stahl, B, C. & Wanjiku, W. G. (2022). “Governance of artificial intelligence: Emerging international trends and policy frames”. In Tinnirello, M. (Ed.). The Global Politics of Artificial Intelligence, CRC Press. https://doi.org/10.1201/9780429446726-2
Zuboff, S. (2019). The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power. New York: Public Affairs.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 15 بهمن 1403
  • تاریخ پذیرش: 16 بهمن 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار