تجاری‌سازی امنیت در استراتژی آمریکا و آیندۀ ترتیبات امنیتی خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دانشگاه رازی، کرمانشاه.

چکیده

امنیت و بسترسازی برای تحقق آن در خاورمیانه، جزو اصلی‌ترین استراتژی کشورهای این منطقه بوده است. بخش مهمی از فرایند تحقق امنیت در خاورمیانه با توسل به قدرت‌های فرامنطقه‌ای محقق شده است. در این راستا، ایالات متحده سهم مهمی در تأمین امنیت کشورهای عرب حوزۀ خلیج‌فارس داشته است. این موضوع با واکنش برخی رؤسای جمهور آمریکا از جمله دونالد ترامپ مواجه شد، با این استدلال که این سیاست به تضعیف ایالات متحده می‌انجامد. تجاری‌سازی امنیت در پی انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده، به‌صورت یک اصل مهم در سیاست خارجی این کشور در مناطق مختلف جهان و از جمله خاورمیانه مطرح شد. گسترش این رویکرد جدید مبنی بر سرباززدن تأمین امنیت کشورها به‌صورت رایگان، ترتیبات امنیتی منطقه را با نااطمینانی مواجه ساخت. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به‌دنبال پاسخ به این سؤال است که بسترها و اهداف تجاری‌سازی امنیت در استراتژی آمریکا چیست و با توجه به این روند، آیندۀ ترتیبات امنیتی منطقۀ خاورمیانه به چه صورت خواهد بود. فرضیۀ اصلی این است که الگوی در نظر گرفته‌شده توسط ایالات متحده در مقطع چهارسالۀ اول ریاست جمهوری ترامپ و در ماه‌های ابتدایی ریاست جمهوری وی در دورۀ دوم، نه‌تنها موجب تداوم بی‌ثباتی و تعمیق رقابت‌های منطقه‌ای شده بلکه منجر به بازتعریف ترتیبات امنیتی منطقه با محوریت بازیگران بومی و همکاری‌های چندجانبه بدون حضور ایالات متحده خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

منابع
آقامحمدی، زهرا؛ امیدی، علی. (1397). «آینده‌پژوهی نقش‌آفرینی عربستان در پرتو روابط با ایالات متحدۀ آمریکا در خاورمیانه (2017-2025)؛ چالش‌ها و راهبردها»؛ رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 9(4)، 12-34. https://piaj.sbu.ac.ir/article_99694.html
اژدری، بهروز؛ عزیزی، پروانه. (1385). «بررسی تحریف نام خلیج‌فارس و تبعات سیاسی و امنیتی»؛ در مجموعه مقالات همایش بین‌المللی خلیج‌فارس، انتشارات جهاد دانشگاهی.
اسدی، علی‌اکبر. (1386). «رویکرد خاورمیانه‌ای آمریکا و فروش تسلیحات»؛ مطالعات راهبردی جهان اسلام، 32، 33-46. http://noo.rs/ewYrh
امینیان، بهادر. (1403). «میراث دو دهه حضور آمریکا در افغانستان: هزینه‌های سنگین مردم افغانستان و کشورهای منطقه»؛ فصلنامۀ آفاق امنیت، 17(62)، 65-91. https://ps.ihu.ac.ir/article_208995.html
ایسنا. (1402، 8 اسفند). «نگاهی به وضعیت استقرار و پایگاه‌های اشغالگران آمریکایی‌ در منطقه»؛ کد خبر: 1402120704039، https://www.isna.ir/xdQDKj
برزگر، کیهان. (1387). ایران، عراق جدید و نظام سیاسی- امنیتی خلیج‌فارس. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
پوراحمدی میبدی، حسین؛ دارابی، وحید. (1397). «رقابت ایران و عربستان در خاورمیانه ‏در چارچوب نظریۀ موازنۀ منافع شوئلر (2017-2015)‏»؛ پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 8(4)، 125-150. https://www.iisajournals.ir/article_90969.html
پوراحمدی، حسین؛ منصوریان، اصغر. (1393). «تغییرات سیاست خارجی آمریکا و تحولات خاورمیانه»؛ فصلنامۀ مطالعات راهبردی، 17(66)، 103-128. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17350727.1393.17.66.4.7
ترابی، قاسم؛ کیانی، فریبا. (1397). «تبیین سیاست خارجی روسیه در قبال بحران اوکراین از منظر واقع‌گرایی ساختاری تدافعی»؛ فصلنامۀ علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 20(87)، 1-32. http://ca.ipisjournals.ir/article_14452.html
جهانگیری، سعید؛ ازغندی، علیرضا؛ گروسی، ناصر. (1398). «بررسی سیاست خارجی دونالد ترامپ در خاورمیانه (اهداف و منافع)»؛ فصلنامۀ تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 11(38)، 53-76. https://www.sid.ir/paper/172885/fa
حسن‌پور، حمید؛ ترشیزی برگوئی، علی. (1397). «بررسی تأثیر توسعۀ پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقۀ غرب آسیا بر امنیت نظامی جمهوری اسلامی ایران»؛ علوم و فنون نظامی، 14(45)، 75-91. https://www.qjmst.ir/article_34521.html
درخشه، جلال؛ جعفری هرندی، امیررضا. (1395). «شیوۀ نفوذ نظامی- امنیتی آمریکا در عراق»؛ پژوهش راهبردی سیاست، 5(19)، 157-186. https://doi.org/10.22054/qpss.2017.7188
دهقانی، سید جلال؛ رستمی، فرزاد؛ دانش‌نیا، فرهاد. (1400). «چشم‌انداز روابط ایران و عربستان؛ سناریوهای آینده و راهکارها»؛ سیاست جهانی، 10(2)، 245-288. https://doi.org/10.22124/wp.2021.19605.2831
ذوالفقاری، مهدی. (1384، 26 اسفند). «پیامدهای حضور آمریکا در منطقه»؛ روزنامۀ رسالت.
رادمهر، ایرج. (1384). «سیر تحول در مفهوم امنیت ملی»؛ علوم و فنون نظامی، 2(4)، 115-122. https://www.qjmst.ir/article_26899.html
زیبایی، مختار؛ نصری، زنیره؛ رستمی، فرزاد. (1400). «فرایند عادی‌سازی مناسبات اعراب و اسرائیل؛ پیامدهای آن برای محیط امنیتی ایران»؛ مطالعات سیاسی جهان اسلام، 10(3)، 31-62. https://doi.org/10.30479/psiw.2021.14555.2921
سروش، حمید؛ احمدی، حسین؛ بصیری، محمدعلی. (1400). «بررسی بازیگری قطر در خلیج‌فارس و با تأکید بر روابط قطر و آمریکا»؛ پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 11(4)، 193-212. https://doi.org/10.22034/irr.2022.330632.2143
صالحی، علیرضا؛ محسنی، سجاد. (1392). «دستاوردهای نظامی ایران و معمای امنیت در خاورمیانه (با تأکید بر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس)»؛ فصلنامۀ سیاست خارجی، 27(1)، 49-70. http://fp.ipisjournals.ir/article_7489.html
طارمی، کامران. (1398). «پیامدهای دکترین کارتر برای همکاری‌های نظامی بین آمریکا و عربستان»؛ مطالعات خاورمیانه، 26(3)، 47-78. https://cmess.sinaweb.net/article_147701.html
علی‌تبار، محمدباقر؛ نیاکوئی، سید امیر؛ متقی، ابراهیم. (1397). «ترامپ و راهبرد خاورمیانه‌ای آمریکا با تأکید بر بحران سوریه؛ گسست یا تداوم»؛ فصلنامۀ سیاست جهانی، 7(2)، 173-202. https://doi.org/10.22124/wp.2018.3091
عیوضی، محمدرحیم. (1401). «جمهوری اسلامی و سناریوهای آینده معطوف به قدرت آمریکا»؛ مطالعات راهبردی آمریکا، 2(1)، 11-39. https://doi.org/10.27834743/ASS.2018.1021
غلام‌نیا، هادی؛ پیرمحمدی، سعید. (1398). «تغییر رهبری و تحول در راهبرد منطقه‌ای امارات متحدۀ عربی (2014-2020)»؛ فصلنامۀ روابط خارجی، 11(4)، 81-111. https://frqjournal.csr.ir/article_118392.html
فتحی، محمدجواد؛ عیوضی، محمدرحیم؛ پیرانی، شهره. (1400). «چشم‌انداز خروج آمریکا از غرب آسیا در پرتو سیاست راهبردی منطقه‌ای»؛ فصلنامۀ ژئوپلیتیک، 18(2)، 174-224. https://journal.iag.ir/article_131470.html
قربانی شیخ‌نشین، ارسلان. (1403). «خرید تسلیحات نظامی و همگرایی منطقه‌ای در خلیج‌فارس (مطالعۀ موردی شورای همکاری خلیج‌فارس و ایران»؛ پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 2(5)، 53-78. https://www.iisajournals.ir/article_41908.html
مرکز مطالعات آمریکا. (1402). «دیپلماسی فعال تهران- ریاض؛ افول آمریکا در هارمونی جدید خاورمیانه»؛ https://ascenter.ir 
مصلی‌نژاد، عباس. (1395). «سیاست‌گذاری خاورمیانه‌ای دونالد ترامپ و آیندة امنیت جهانی»؛ فصلنامۀ بین‌المللی ژئوپلیتیک، 12(44)، 39-65. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17354331.1395.12.44.3.5
میرترابی حسینی، سیدسعید؛ قربانی شیخ‌نشین، ارسلان؛ کریمی، غلامرضا؛ مرادی، غلامعلی. (1398). «تحول جایگاه نفت و تسلیحات در روابط ایالات متحده و عربستان سعودی (2019-2009)»؛ مطالعات بین‌ رشته‌ای دانش راهبردی، 9(34)، 117-141. https://smsnds.sndu.ac.ir/article_486.html
واعظی، محمود. (1385). «ترتیبات امنیتی خلیج‌فارس»؛ فصلنامۀ راهبرد، 14(2)، 23-36. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.10283102.1385.14.2.2.1
یاری، احمد؛ ترابی، محمد. (1403). «تبیین سیاست خارجی روسیه در حمله به اوکراین از منظر رئالیسم تدافعی»؛ پژوهش ملل، 103، 7-35. https://rnmagz.com/article/820/820
یزدان‌فام، محمود. (1395). «سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی ایران»؛ فصلنامۀ مطالعات راهبردی، 19(74)، 139-164. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17350727.1395.19.74.6.9
References
Aghamohammadi, Z. & Omidi, A. (2019). “Future Studies of the Saudi Arabia Rolein the Light of Relations with the United States in the Middle East (2017-2025); Challenges and Strategies”. Political and International Approaches, 9(4), 12-34. [In Persian]. https://piaj.sbu.ac.ir/article_99694.html?lang=en
Ajdari, B. & Azizi, P. (2006). “Investigating the distortion of the name of the Persian Gulf and its political and security consequences”; In: Collection of articles of the International Conference on the Persian Gulf, Jahad Daneshgahi Publications. [In Persian].
Alitabar, M. B.; Niakooee, A. & Motaghi, E. (2018). “Trump and the Middle East strategy of the U.S with ‎emphasis on Syrian crisis: continuation or discontinuation”. World Politics, 7(2), 173-202. [In Persian]. https://doi.org/10.22124/wp.2018.3091
Asadi, A. A. (2007). “America's Middle East Approach and Arms Sales”. Strategic Studies of the Islamic World, 32, 33-46. [In Persian]. http://noo.rs/ewYrh
Barzegar, K. (2008). Iran, New Iraq and the Political-Security System of the Persian Gulf. Tehran: Islamic Azad University Press. [In Persian].
Center for American Studies. (1402). “Active Diplomacy Tehran-Riyadh; America's Decline in the New Harmony of the Middle East”. https://ascenter.ir
Congressional Research Service. (2020). “Arms Sales in the Middle East: Trends and Analytical Perspectives for U.S. Policy”. Arabia, C. L.; Blanchard, C. M.; Sharp, J. M. & Thomas, C. (Eds.), Independently published. https://www.congress.gov/crs-product/R44984
Dehghani Firouzabadi, S. J.; Rostami, F. & Daneshnia, F. (2021). “Perspectives of Iran-Saudi Arabia relations; Future scenarios and solutions; Using the Delphi method”. World Politics, 10(2), 245-288. [In Persian]. https://doi.org/10.22124/wp.2021.19605.2831
Derakhshe, J. & Jafari Harandi, A. R. (2017). “Military-security practices influence the United States in Iraq”. Political Strategic Studies, 5(19), 157-186. [In Persian]. https://doi.org/10.22054/qpss.2017.7188
Eyvazi, M. R. (2022). “The Islamic Republic of Iran and the Future Scenarios Focused on American Power”. American Strategic Studies, 2(1), 11-39. [In Persian]. https://doi.org/10.27834743/ASS.2018.1021
Gholamnia, H. & Pirmohammadi, S. (2020). “Leadership’s Change and Change in the UAE Regional Strategy (2020-2014)”. Foreign Relations, 11(4), 81-111. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20085419.1398.11.4.4.5
Ghorbani Sheikh-neshin, A. (2012). “Arms Trade and Regional Integration in Persian Gulf: A case study of PGCC and Iran”. International Relations Researches, 2(5), 53-78. [In Persian]. https://www.iisajournals.ir/article_41908.html?lang=en
Hartung, W. D. (2018). “Trends in Major U.S. Arms Sales in 2017: A Comparison of the Obama and Trump Administrations”. Center of International Policy. https://internationalpolicy.org/wp-content/uploads/2024/10/MAR-6-US-Arms-Sales-2017-Report-manual-footnotes-1_1.pdf
Hartung, W. D. (2022). “Promoting Stability or Fueling Conflict? The Impact of U.S. Arms Sales on National and Global Security”. Quincy Institute for Responsible Statecraft. https://quincyinst.org/research/promoting-stability-or-fueling-conflict-the-impact-of-u-s-arms-sales-on-national-and-global-security/
Hasanpour, H. & Torshizi, A. (2018). “Impact of the development of US military bases in the West Asian region on the military security of the Islamic Republic of Iran”. Military Science and Tactics, 14(45), 75-91. [In Persian]. https://www.qjmst.ir/article_34521.html?lang=en
Holmquist, E. & Rydqvist, J. (2016). “The Future of Regional Security in the Middle East: Four Scenarios”. Rapportnr / Report No. FOI-R–4267—SE. https://www.foi.se/rest-api/report/FOI-R--4267--SE
Jahangiri, S.; Azghandi, A. & Garusi, N. (2019). “Donald Trump Foreign Policy Survey in the Middle East (Objectives and Interests)”. Political and International Scientific Research Quarterly, 11(38 ), 53-76. [In Persian]. https://sid.ir/paper/172885/en
Katzman, K. (2016). Afghanistan: Post-Taliban Governance, Security, and U.S. Policy. BiblioGov Pub.
Koch, B. & Stivachtis, Y. A. (2019). Regional Security in the Middle East: Sectors, Variables and Issues. E-International Relations Publishing.
Logan, J. (2020). “The Case for Withdrawing from the Middle East”. Defense Priorities, https://www.cato.org/sites/cato.org/files/2023-02/justin-logan-defense-priorities-9-30-20.pdf
Mirtorabi Hoseini, S. S.; Ghorbani Sheikh-neshin, A.; Karimi, Gh. & Moradi, Gh. A. (2019). “The evolution of oil and weapons status in US- Saudi Arabia relations (2009-2019)”. Quarterly Journal of Interdisciplinary Studies on Strategic Knowledge, 9(34), 141-117. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.24234621.1398.9.34.4.9
Mossalanejad, A. (2016). “Trump's Middle East Policy Making and the Future of Security”. Geopolitics Quarterly, 12(44), 39-65. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17354331.1395.12.44.3.5
Pourahmadi Meybodi, H. & Darabi, V. (2019). “Competition between Iran and Saudi Arabia in the Middle East within the framework of Schoeller's Theory of Interest (2015-2017)”. International Relations Researches, 8(4), 125-150. [In Persian]. https://www.iisajournals.ir/article_90969.html?lang=en
Pourahmadi, H. & Mansourian, A. (2014). “Changes in the U.S. Foreign Policy and the Middle East Developments”. Strategic Studies Quarterly, 17(66), 103-128. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17350727.1393.17.66.4.7
Radmehr, I. (2005). “The Evolution of the Concept of National Security”. Military Sciences and Technologies, 2(4), 115-122. [In Persian]. https://www.qjmst.ir/article_26899.html?lang=en
Salehi, A. & Mohseni, S. (2013). “Iran’s Military Achievements and the Security Conundrum in the Middle East (with Emphasis on the Members of the Gulf Cooperation Council)”. Foreign Policy Quarterly, 27(1), 49-70. [In Persian]. http://fp.ipisjournals.ir/article_7489.html
Sorosh, H.; Ahmadi, H. & Basiri, M. A. (2022). “Reviewing Qatar's role in the Persian Gulf with an Emphasis on Qatar-US relations”. International Relations Researches, 11(4), 193-212. [In Persian]. https://doi.org/10.22034/irr.2022.330632.2143
Springborg, R.; Pink, W. & Zavage, J. (2020). “Security Assistance in the Middle East: A Three-Dimensional Chessboard”. Carnegie Middle East Center. https://carnegie-production-assets.s3.amazonaws.com/static/files/files__Springborg_Williams_Zavage_-_Security_Assistance1.pdf
Tarmee, K. (2019). “The Implications of the Carter Doctrine for the US-Saudi Military Cooperation”. Middle East Studies, 26(3), 47-78. [In Persian]. https://cmess.sinaweb.net/article_147701.html?lang=en
Torabi, Gh. & Kiani, F. (2014). “Clarification of Russian Foreign Policy in Regards to the Crisis in Ukraine in Terms of Defensive Structural Realism”. ‍Central Asia and The Caucasus Journal, 20(87), 1-32. [In Persian]. http://ca.ipisjournals.ir/article_14452.html?lang=en
Varzi, M. (2006). “Persian Gulf security arrangements”. Strategy, 14(2), 23-36. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.10283102.1385.14.2.2.1
Yari, A. & Torabi, M. (2024). “Explanation of Russian Foreign Policy in Attacking Ukraine from the Perspective of Defensive Realism”. Nation Research, 103, 7-35. [In Persian]. https://rnmagz.com/article/820/820
Yazdanfam, M. (2017). “Trump's Foreign Policy and Islamic Republic of Iran”. Strategic Studies Quarterly, 19(74), 139-164. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17350727.1395.19.74.6.9
Zibaee, M.; Nasri, Z. & Rostami, F. (2021). “Consequences of the Process of Normalization of Arab-Israeli Relations on the Security Environment of the Islamic Republic of Iran (2010-2021)”. Political studies of Islamic world, 10(3), 31-62. [In Persian]. https://doi.org/10.30479/psiw.2021.14555.2921
Zolfaghari, M. (2005, March 16). “Consequences of America’s Presence in the Region”. Resalat Newspaper. [In Persian].
https://www.avapress.com/

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 اردیبهشت 1404
  • تاریخ بازنگری: 30 اردیبهشت 1404
  • تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار